“การศึกษาฆ่าฉัน”

“อยากตาย อยากลาออก ไม่อยากเรียน”

 

คำพูดเหล่านี้เราคงเคยได้ยินมาเป็นสิบเป็นร้อยรอบ ทั้งจากตัวเอง และคนรอบข้าง คำถามมีอยู่ว่า

เราพูดคำเหล่านี้กันซ้ำไปซ้ำมาจนกลายเป็นคำปกติได้อย่างไร หรือความจริงแล้วการศึกษาของบ้านเรา

มันบ่อนทำลาย ฆ่าตัดตอนความเจริญ และมันสามารถฆ่าหนุ่มน้อยสาวน้อยที่มีรอยยิ้มอยู่เต็มใบหน้า

ได้จริง ๆ เราไม่เคยเชื่อ ไม่เคยคิดว่ามันจะมีจริง ๆ ในประเทศนี้

 

รสชาติแห่งการศึกษาและคราบน้ำตาของนักเรียนไทย

 

ทุกคนจำวันแรกที่ต้องนอนดึกกันได้หรือเปล่า วันนั้นเป็นวันที่ผู้เขียนรู้สึกได้ถึงคำว่า “นี่สินะ วัยมัธยม”

เด็กชั้นม.1 กำลังก้มหน้าก้มตาเขียนข้อความลงบนสมุดวิชานาฏศิลป์ไทยให้ครบตามกำหนด 10 หน้า

ตามคำสั่งครู โดยไร้ซึ่งความเข้าใจและความหมายของการกระทำของตนเอง เป็นวันที่มองกลับไปแล้วก็ได้แต่สงสัยว่า เราจดบันทึกโดยไม่เข้าใจเนื้อหากันเก่งจริง ๆ แต่นี่คงเป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้น เพราะทุกวันนี้นักเรียนไทยไปไกลมากกว่านั้นแล้ว เราเรียนพิเศษกันตั้งแต่อนุบาล เราฝากฝังลูกไว้กับโรงเรียน

ที่เราหมายมั่นว่าจะเป็นโรงเรียนที่ดีที่สุดสำหรับลูกได้ เราโยนความคาดหวังก้อนโตให้กับเด็ก

ตั้งแต่ยังไม่คลอด และเมื่อคลอดมาแล้ว 3-4 ปี เด็ก ๆ เหล่านี้ก็ได้โอกาสอันแสนพิเศษลิ้มรสชาติ

แห่งการศึกษาไทยในรั้วโรงเรียน บางครอบครัวมีโอกาสเลือกโรงเรียนที่ดีที่สุดให้กับลูก บางครอบครัว

เลือกโรงเรียนตามความสะดวกและความต้องการของพ่อแม่ แต่ยังมีอีกหลายครอบครัวไม่มีโอกาส

เลือกโรงเรียน จำใจต้องส่งลูกเข้าโรงเรียนที่ใกล้บ้านที่สุด พร้อมสโลแกนอันแสนน่ารักว่า

“โรงเรียนดีใกล้บ้าน” ในตอนนี้ผู้เขียนไม่ได้กำลังดูแคลนโรงเรียนใกล้บ้านว่าไม่มีคุณภาพ

หากแต่กำลังชี้ให้เห็นว่าโรงเรียนที่เป็นแหล่งรวมของทรัพยากรและความพร้อมทางการศึกษาอยู่ในเมือง โรงเรียนในเมืองพรั่งพร้อมไปด้วยทรัพยากรที่ดี โรงเรียนในชนบทบริหารจัดการกันอย่างจำกัด

เพียงแค่ชื่อโรงเรียนก็บอกอะไรหลาย ๆ อย่าง ชื่อโรงเรียนในปัจจุบันมิใช่เป็นเพียงชื่อเรียก

แต่เป็นเครื่องหมายของโอกาสและระดับคุณภาพ “เพราะฉะนั้นจะมาเป็นโรงเรียนเหมือนกันไม่ได้หรอก”

​

คราบน้ำตาอันมากมายของนักเรียนไทย สะท้อนให้เห็นอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด

คือช่วงรอยต่อทางการศึกษา รอยต่อทางการศึกษา คือ จุดสำคัญที่แสดงให้เห็นว่าการศึกษาของประเทศเราไม่ได้เปิดกว้างสำหรับทุกกลุ่ม คุณจะรู้สึกอย่างไรหากเพื่อนในห้องของคุณจบ ม.3 ทั้งหมด 30 คน

แต่เข้าเรียนต่อ ม.4 เพียง 15 คน คุณคงตกใจมากอย่างแน่นอน และสิ่งนี้ คือ ความจริงที่เกิดขึ้นในตอนนี้ 

 

โอกาสทางการศึกษา คือ บันไดสู่การเลื่อนชั้นทางสังคม ไม่มีใครปฏิเสธ แต่มองอีกมุมหนึ่ง คำกล่าวนี้

อาจใช้กับคนที่ขาดโอกาสทางการศึกษาเพียงเท่านั้นก็เป็นได้ และโอกาสที่ว่านี้ก็ไม่ได้มีพื้นที่สำหรับทุกคน รถประจำทางมุ่งหน้าสู่เส้นทางโอกาสทางการศึกษาในปัจจุบัน ไม่จอดรับนักเรียนไม่ยากจน

ไม่จอดรับนักเรียนชาวชาติพันธุ์ และอาจไม่จอดรับนักเรียนชายขอบในพื้นที่ต่าง ๆ ช่างน่าเสียดายจริง ๆ

ที่หากไม่แก้ไขปัญหาดังกล่าว เราจะไม่มีทางรู้ได้เลยว่าเด็กเหล่านั้นที่เราทอดทิ้งเขา

มีศักยภาพมากมายเพียงใด เพราะหากยืนอยู่บนฐานของความเชื่อว่ามนุษย์สามารถพัฒนาได้

ไม่ว่าเป็นใครก็ควรได้มีโอกาสในการพัฒนา